Vườn Quốc Gia Phong Nha Kẻ Bàng với hơn 300 hang động là thiên đường cho các nhà khoa học khám phá. Bạn cần trang bị kỹ thuật chuyên môn để thám hiểm an toàn.

Vườn Quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng, vương quốc hang động kỳ vĩ với hơn 300 hang động lớn nhỏ, ẩn chứa vô số điều kỳ lạ và hấp dẫn. Nơi đây là thiên đường cho các nhà khoa học hang động, các nhà thám hiểm và du khách. Những cái tên như động Phong Nha, động Thiên Đường, hang Tối, hang Én, hang Sơn Đoòng… là minh chứng cho sự phong phú và độc đáo của hệ thống hang động nơi đây.

Dưới lòng đất, một thế giới khác biệt ẩn hiện. Nơi ấy không có ánh nắng, không có mưa gió, chỉ là bóng tối tĩnh lặng và những dòng suối ngầm âm thầm chảy. Nhưng chính sự cô tịch ấy lại là nơi sinh sống của những sinh vật kỳ lạ: dơi treo mình lơ lửng, cá trong suốt bơi lội nhẹ nhàng, hay những côn trùng và vi sinh vật ẩn mình trong hang động. Thế giới hang động, tráng lệ và bí ẩn, như một cung điện hoang vu dưới lòng đất. Nếu bạn muốn khám phá điều kỳ diệu ấy, hãy xách ba lô lên và đến Phong Nha. Nơi đây, bạn sẽ được tận mắt chứng kiến những điều mới lạ và thú vị mà thiên nhiên ban tặng.

Khám phá thế giới bí ẩn dưới lòng đất là niềm mơ ước của những tâm hồn ưa mạo hiểm. Tuy nhiên, muốn trở thành một nhà thám hiểm hang động thực thụ, bạn cần sự chuẩn bị kỹ lưỡng. Hãy trau dồi kỹ năng, rèn luyện sức khỏe và học hỏi từ những chuyên gia giàu kinh nghiệm. Tham gia các câu lạc bộ, hội đoàn để cùng đồng hành và chia sẻ những kiến thức quý báu. Bắt đầu từ những hang động quen thuộc, có người hướng dẫn hoặc lựa chọn dịch vụ chuyên nghiệp của các công ty du lịch như Thám Hiểm Phong Nha. Hãy trang bị cho mình kiến thức và kinh nghiệm cần thiết trước khi chinh phục những hang động xa lạ, ẩn chứa nhiều nguy hiểm tiềm ẩn.

Các nhà thám hiểm hang động cần làm quen với trang phục và dụng cụ ngay từ những bước đầu tiên.

Y phục

Hang động là một thế giới riêng biệt với khí hậu ổn định bất kể mùa nào. Dù bên ngoài nắng nóng hay lạnh giá, nhiệt độ trong lòng đất luôn giữ nguyên, mang đến cảm giác mát mẻ vào mùa hè và ấm áp vào mùa đông. Trang phục của các nhà thám hiểm hang động được thiết kế dày dặn và chống thấm nước, giúp họ chinh phục những lối đi chật hẹp, trơn trượt, đầy bùn đất, phân dơi và những thử thách khác.

Khám phá hang động ẩn chứa nhiều điều thú vị, nhưng cũng đòi hỏi bạn chuẩn bị kỹ lưỡng. Nhiệt độ bên trong hang thường thấp và ẩm thấp, nên hãy mang theo áo khoác hoặc áo len để giữ ấm. Đế giày có độ bám cao sẽ giúp bạn di chuyển an toàn trên nền hang trơn trượt. Để bảo vệ cơ thể khi phải bò trườn qua những lối đi hẹp, hãy chuẩn bị miếng đệm lót cho khuỷu tay và đầu gối. Cuối cùng, đừng quên mang theo một bộ quần áo sạch để thay trước khi ra khỏi hang và một túi nylon để đựng quần áo dơ, giúp bạn giữ gìn vệ sinh sau chuyến phiêu lưu.

Dụng cụ – trang thiết bị

Thám hiểm hang động đòi hỏi kỹ thuật và trang bị tương tự như leo núi, nhưng với những đặc thù riêng. Dụng cụ thiết yếu bao gồm:

– Ánh sáng: Đèn pin, đèn pha là không thể thiếu, cho phép thám hiểm di chuyển trong bóng tối.
– An toàn: Nón bảo hộ bảo vệ đầu khỏi va chạm, khoen bầu dục, khoen số 8 dùng để kết nối dây an toàn, giày leo núi giúp di chuyển trên địa hình hiểm trở.
– Ghi chép: Sổ sách, giấy viết, nhật ký hành trình để ghi lại những quan sát, khám phá trong hang động.
– Hướng dẫn: Địa bàn, bản đồ hang động giúp xác định vị trí, hướng đi.
– Thiết bị bổ trợ: Đồng hồ theo dõi thời gian, đèn cầy, hộp quẹt chống nước để dự phòng trong trường hợp cần thiết.
– Trang bị cá nhân: Đai, dây, thang dây cho phép di chuyển và hạ thấp, găng tay bảo vệ bàn tay.
– Phòng ngừa: Thuốc lọc nước đảm bảo nguồn nước uống an toàn, túi cứu thương giúp ứng phó với các tình huống nguy hiểm.

Kỹ thuật thám hiểm hang động bao gồm nhiều kỹ năng chuyên biệt, đòi hỏi sự tập trung, kỷ luật và khả năng xử lý tình huống nhanh chóng.

Chuẩn bị đầy đủ dụng cụ cần thiết cho cuộc phiêu lưu thám hiểm hang động an toàn, bao gồm đèn pin, mũ bảo hiểm, dây thừng, móc khóa, và dụng cụ sơ cứu.

Điều tối quan trọng mà nhà thám hiểm hang động cần ghi nhớ, dù đi cùng nhóm đông, là mỗi thành viên phải tự chịu trách nhiệm với nguồn sáng của mình. Đừng bao giờ ỷ lại vào người khác, bởi đèn chiếu sáng là chìa khóa cho sự an toàn trong hang động tối tăm.

• Trong lòng hang động tối tăm, ánh sáng duy nhất bạn có là ánh sáng do chính mình mang theo. Hãy chuẩn bị kỹ càng với nhiều đèn pin công suất cao và thời lượng sử dụng lâu, phòng khi phải ở dưới hang nhiều ngày. Mất ánh sáng trong hang động là điều nguy hiểm nhất, bởi di chuyển trong bóng tối là vô cùng rủi ro. Nếu chẳng may hết đèn, bạn chỉ còn cách ngồi yên chờ cứu hộ.

  Để đảm bảo an toàn, mỗi thành viên trong nhóm cần mang theo ít nhất 3 cây đèn pin, kèm theo pin và bóng dự phòng. Khi hai cây đèn hết pin, bạn phải quay trở lại lối vào bằng cây đèn thứ ba. Loại đèn lý tưởng cho hang động là đèn pin hoặc đèn cac-bua gắn trên mũ, giống như đèn của các thợ mỏ.

  Bên cạnh đèn pin, bạn nên mang theo một nguồn sáng dự phòng khác, chẳng hạn như đèn cầy (nến) và hộp quẹt hoặc diêm không thấm nước. Hãy nhớ rằng, khi phải sử dụng đến cây đèn thứ ba, bạn phải quay trở lại ngay, dù cho có khám phá được những di chỉ hấp dẫn và quan trọng. Hãy quay trở lại sau với nguồn sáng đầy đủ hơn.

• An toàn trong hang động là điều tối quan trọng. Vòm trần hang thường thấp, gồ ghề và đầy thạch nhũ, tiềm ẩn nguy cơ va chạm vào đầu. Vì vậy, hãy nhớ đội nón an toàn khi khám phá hang động. Nón leo núi là lựa chọn lý tưởng, nhưng nếu không có, bạn có thể sử dụng nón của công nhân hoặc bất kỳ loại nón bảo hiểm nào. Nhớ cài quai nón thật chắc chắn để tránh bị rớt.
• An toàn là trên hết khi khám phá hang động! Nước ngầm dưới hang động tiềm ẩn nhiều nguy cơ, hãy mang theo nước tinh khiết từ nhà hoặc sử dụng thuốc lọc nước. Lượng thực phẩm cần mang theo phụ thuộc vào thời gian bạn dự định ở dưới hang. Trái cây, viên đạm tổng hợp và đồ ăn đóng hộp là những lựa chọn lý tưởng. Tránh mang theo thức ăn tươi sống vì nấu nướng trong hang động rất nguy hiểm, chỉ phù hợp với những người có kinh nghiệm và trang bị bếp gas mini. Hãy nhớ rằng, cắm trại trong hang động không phải là ý tưởng tốt.
• Di chuyển trong những ngõ ngách chật hẹp với ba lô lớn thật sự bất tiện. Thay vào đó, hãy trang bị một túi đeo hông nhỏ gọn. Chỉ mang theo những vật dụng cần thiết như thiết bị và thực phẩm dự phòng, đảm bảo sự linh hoạt và tiện lợi khi bạn khám phá những địa điểm hẹp.
• Trang bị cần thiết cho chuyến thám hiểm hang động phụ thuộc vào đặc điểm của hang, nhiệm vụ và thời gian khám phá. Hang có sông ngầm cần thêm xuồng cao su hoặc dụng cụ lặn. Với hang động chưa từng đến, nên mang theo thiết bị cơ bản, chia thành nhiều chuyến khám phá ngắn ngày để phù hợp với nhu cầu và mức độ mạo hiểm.

Kỷ thuật thám hiểm hang động

Mục tiêu hàng đầu của các đoàn thám hiểm hang động là đảm bảo an toàn cho mọi thành viên, từ lúc vào hang cho đến khi ra khỏi hang. Điều này bao gồm việc tôn trọng môi trường hang động, không để lại bất kỳ dấu vết nào của con người trong hang. Để đạt được mục tiêu này, các bạn cần chuẩn bị kỹ lưỡng trước mỗi chuyến thám hiểm. Hãy phối hợp với các chuyên gia hang động để lên kế hoạch chi tiết, bao gồm vị trí chính xác của cửa hang, lộ trình di chuyển trong hang, thời gian dự kiến ra khỏi hang và các phương án xử lý tình huống bất ngờ. Việc ghi chép chính xác thông tin này là vô cùng cần thiết để hỗ trợ công tác cứu hộ trong trường hợp các bạn không thể ra khỏi hang đúng kế hoạch.

Luôn đi vào hang động theo nhóm ít nhất năm người. Bởi nếu một người bị thương, việc cứu hộ sẽ gặp khó khăn khi phải cử hai người đi tìm trợ giúp, để lại hai người chăm sóc người bị nạn.

Trong hang động, sự an toàn là trên hết. Người có kinh nghiệm nhất dẫn đầu, người giỏi thứ hai áp sát cuối đội hình. Giữ khoảng cách đều nhau là điều tối quan trọng. Nếu đội hình bị giãn, người đi trước phải dừng lại chờ những người đi sau để đảm bảo sự an toàn. Việc giữ đội hình ổn định giúp bạn tránh bị lạc trong mê cung hang động. Đặc biệt, những người mới lần đầu xuống hang nên luôn theo sát người hướng dẫn có kinh nghiệm để tránh những rủi ro không đáng có.

Hãy cẩn trọng khi khám phá hang động! Hầu hết các sinh vật bạn bắt gặp thường ở gần miệng hang, trong đó có cả những loài hữu ích và nguy hiểm. Không nên quấy nhiễu chúng, đặc biệt là những con dơi treo mình ngủ trên trần hang. Hãy tránh xa những ngõ hang có dơi. Sinh vật hang động thường sợ hãi con người và bỏ chạy, nhưng một số có thể tấn công. Nếu bị cắn, hãy rửa sạch vết thương và băng lại. Với vết thương do dơi cắn, cần đến y sĩ để được tư vấn về việc tiêm phòng bệnh dại.

Bước vào hang động, hãy di chuyển thật cẩn trọng và chậm rãi. Tránh nhảy nhót, nhất là khi băng qua mép đá hay những tảng đá lung lay. Mặt đất trong hang ẩn chứa nhiều nguy hiểm, chỉ cần một bước sẩy chân là bạn có thể bị thương nặng. Chẳng hạn, chân có thể bị kẹt trong khe đá, dẫn đến trật hoặc gãy xương.

Hang động là môi trường hoang dã, đòi hỏi bạn phải hết sức cảnh giác để đảm bảo an toàn. Trước khi khám phá những lối đi tối tăm, hãy luôn ghi nhớ rằng nguy hiểm có thể ẩn nấp ở bất cứ đâu: vách đá hiểm trở, vực sâu thăm thẳm, dòng suối chảy xiết. Hãy tự đánh giá khả năng của bản thân trước khi vượt qua những chướng ngại này. Tuyệt đối không sử dụng những vật dụng không đảm bảo an toàn như dây thừng mục nát hay thang cũ kỹ tìm thấy trong hang.

Để khám phá hang động một cách an toàn, bạn có thể nhờ chuyên viên hướng dẫn chỉ dẫn những điểm chuẩn để tìm lối vào và ra. Nhiều hang động công cộng hoặc dịch vụ cung cấp bản đồ hướng dẫn các lối đi trong hang. Hãy lên kế hoạch hành trình của mình trên bản đồ và nhớ mang theo la bàn để định hướng, đặc biệt khi trong hang có nhiều ngõ rẽ. Đánh dấu đường đi trên bản đồ để bạn dễ dàng tìm đường trở ra.

Sự thông minh và năng động của một nhà thám hiểm thể hiện ở việc biết khi nào nên dừng lại. Thay vì mạo hiểm vượt qua chướng ngại nguy hiểm, hãy quay lại và lựa chọn an toàn. Hang động ẩn chứa vô vàn điều thú vị chờ bạn khám phá: chụp ảnh, nghiên cứu địa chất, tìm kiếm dấu tích, quan sát sinh vật hay vẽ bản đồ hang động. Hãy biến chuyến thám hiểm thành một trải nghiệm khoa học bổ ích thay vì mạo hiểm không cần thiết.

Thám hiểm hang động: Hướng dẫn an toàn và các nguyên tắc cần nhớ

• Hãy để lại những gì thuộc về hang động, chỉ mang về những bức ảnh đẹp.
• Hãy để lại dấu chân, đừng để lại gì khác.
• Thời gian là thứ duy nhất không thể hồi phục. Hang động là kết quả của hàng triệu năm kiến tạo, nhưng chỉ cần vài phút để phá hủy chúng. Hãy trân trọng những kỳ quan thiên nhiên, đừng để chúng biến mất trong chớp mắt.

Những nguy hiểm thường gặp

Hang động là nơi cư trú của nhiều loài động vật, từ những sinh vật nhỏ bé như rắn, rết, bọ cạp đến những động vật săn mồi lớn như gấu, báo núi, hổ. Trong khi hầu hết các loài động vật hang động không tấn công con người, chúng có thể tự vệ nếu bị quấy nhiễu. Gần cửa hang thường là nơi tập trung các loài rắn, rết, bọ cạp. Tuy nhiên, nếu bạn phát hiện dấu vết của động vật săn mồi lớn, tốt nhất nên tránh xa vì nguy hiểm.

Hầu hết các hang động đều là nơi trú ngụ của dơi. Mặc dù chúng hiếm khi tấn công người, nhưng có thể va vào bạn trong những đường hầm hẹp, gây hoảng sợ. Phân dơi rất dễ cháy nổ, vì vậy cần hết sức cẩn trọng khi sử dụng lửa trong hang động.

Mạo hiểm khám phá hang động hoang dã đòi hỏi bạn phải cẩn trọng với nguy cơ thiếu dưỡng khí. Những hang động không có đường thông gió hoặc tích tụ phân dơi lâu ngày có thể chứa khí carbonic gây nguy hiểm. Hãy kiểm tra thông gió bằng cách buộc một mẩu giấy vào sợi chỉ, đưa vào gần cửa hang. Nếu giấy lay động, hang có thông gió, bạn có thể an tâm. Tuy nhiên, hãy chú ý đến ngọn lửa của đèn lồng hoặc nến. Nếu ngọn lửa yếu dần, cố bùng lên hoặc bạn cảm thấy khó thở, hãy nhanh chóng rời khỏi hang vì đó là dấu hiệu của thiếu oxy.

Khi khám phá hang động, hãy cẩn trọng với lửa. Trong hang nhỏ, lửa có thể gây ngạt thở do thiếu oxy. Trong hang lớn, chỉ nên sử dụng bếp ga dã ngoại không khói độc. Tránh đốt lửa gần phân dơi vì rất dễ gây cháy nổ.

Lưu ý: Hang động có thể là “phễu hứng nước”. Mưa lớn (kể cả ở xa) có thể gây lũ quét trong hang. Hãy bình tĩnh theo dõi các dấu hiệu báo động như:

Sự thay đổi cường độ và nhiệt độ gió ảnh hưởng đến nhiều yếu tố, từ thời tiết đến hoạt động của con người.

– Mực nước trong hồ dâng cao

Tiếng nước chảy giờ đây trầm buồn, khác lạ.

Nước bị ô nhiễm, đục ngầu và chứa nhiều rác thải.

Hãy nhanh chóng rời khỏi hang hoặc tìm nơi cao ráo nếu bạn nhận thấy bất kỳ điều gì bất thường.

Hành trình khám phá hang động đầy thử thách với địa hình hiểm trở. Những hồ nước chứa đầy đá sắc nhọn, những hành lang ẩm ướt và dốc đứng trơn trượt, cùng những vực sâu hun hút đòi hỏi sự cẩn trọng từng bước. Mỗi khe nứt ẩn chứa nguy cơ trật, gãy chân, đòi hỏi người thám hiểm phải thật sự vững vàng và dũng cảm.

Trần hang thấp, đầy đá nhọn và thạch nhũ, bạn cần đội nón cứng để tránh va chạm. Hang động hoang dã, thiếu bản đồ, cần hết sức cẩn trọng khi khám phá. Không nên mạo hiểm đi quá xa nếu chưa chuẩn bị kỹ càng.

Thất lạc trong hang động là một trải nghiệm đáng sợ, nhưng không phải là không thể tránh khỏi. Nếu bạn bất ngờ lạc lối trong lòng hang, điều quan trọng nhất là giữ bình tĩnh. Thay vì hoảng loạn, hãy quay trở lại vị trí mà bạn cho rằng mình bị lạc. Ngồi xuống, ăn nhẹ, uống nước và đánh giá tình hình. Thắp nến và tắt đèn pin để tiết kiệm năng lượng. Cố gắng nhớ lại đường đi và cách để thoát ra. Nếu không thể, hãy ngồi yên, lắng nghe và chờ đợi. Khi trời tối, đội cứu hộ sẽ lên đường tìm kiếm bạn.

Để tránh lạc lối trong các hang động hoang dã, hãy mang theo những cuộn dây nhỏ màu sáng, tốt nhất là màu trắng. Khi đến vùng tối, cột một đầu dây vào lối đi và thả theo bước chân của bạn. Khi hết dây, hãy quay trở lại theo đường dây đã để lại. Hãy nhớ rằng, an toàn luôn là ưu tiên hàng đầu. Chờ đến một ngày khác để tiếp tục khám phá hang động.

Hang động, tưởng chừng chỉ là nơi tối tăm, tĩnh lặng và cô lập, lại ẩn chứa một thế giới sinh vật đa dạng. Bên trong lòng đất, cuộc sống vẫn diễn ra sôi động, các loài động vật phải thích nghi và đấu tranh sinh tồn trong môi trường khắc nghiệt. Hang động được chia thành hai khu vực: vùng nửa tối nửa sáng, nơi ánh sáng len lỏi và vùng tối tăm sâu thẳm, nơi chỉ có bóng tối bao trùm.

Vùng cửa hang là nơi giao thoa giữa ánh sáng và bóng tối, thu hút nhiều loài động vật như chồn, chuột, gấu mèo, gấu, nhím, chồn hôi, rắn chuông… và các loài côn trùng khác. Đây là nơi trú ẩn lý tưởng để tránh thời tiết khắc nghiệt hoặc kẻ thù, thu hút chúng quanh năm hoặc theo mùa.

Vùng tối là nơi cư trú của hệ động vật độc đáo, bao gồm hai nhóm riêng biệt.

• Cuộc sống trong hang tối tăm đã tạo nên những sinh vật độc đáo. Cá mù, sa giông (cá nhái), tôm hang, ốc sên hang… là những cư dân của thế giới ngầm, nơi ánh sáng mặt trời không thể chạm tới. Thiếu ánh sáng, mắt của chúng đã thoái hóa hoặc thậm chí biến mất hoàn toàn, thay vào đó là các giác quan nhạy bén khác giúp chúng thích nghi với môi trường sống đặc biệt này.
• Thế giới bên trong hang động ẩn chứa nhiều điều kỳ thú. Bên cạnh những cư dân quen thuộc như thằn lằn, nhện, ruột nhuế, muỗi, động vật phổ biến nhất là dơi – loài động vật có vú duy nhất biết bay. Dơi có nhiều kích cỡ và chế độ ăn đa dạng, từ côn trùng, trái cây cho đến máu động vật. Loài dơi quỷ đáng sợ chuyên hút máu gia súc và động vật có kích thước trung bình, tuy nhiên hiếm khi tấn công người. Khi di chuyển trong hang, bạn cần cẩn thận để tránh va chạm với chúng. Phân dơi dễ cháy nổ như thuốc súng, hãy lưu ý điều này khi khám phá hang động.

Khám phá hang động không chỉ mang đến trải nghiệm phiêu lưu kỳ thú mà còn là hành trình tích lũy kiến thức thực tế về địa chất, sinh học hang động. Sau những giờ phút chinh phục hang sâu, khi trở lại mặt đất, bạn sẽ tự hào với những hiểu biết mới, thậm chí có thể trở thành một nhà hang động học thực thụ.