Đêm 30 Tết, người dân làng biển Cảnh Dương, Quảng Bình rước lửa thiêng từ đình tổ về nhà, cầu mong may mắn và bình an cho năm mới.
Làng biển Cảnh Dương (Quảng Trạch, Quảng Bình) rộn ràng đón giao thừa với nghi lễ rước lửa thiêng từ đình tổ. Vào khoảnh khắc chuyển giao năm cũ và năm mới, người dân nô nức cùng nhau mang ngọn lửa thiêng về nhà, cầu mong may mắn và bình an cho năm mới.
Cảnh Dương, ngôi làng cổ kính với hơn 350 năm lịch sử, vẫn giữ gìn nét văn hóa độc đáo. Từ những làn điệu dân gian như hò khoan, hát ru, chèo cạn đến các lễ hội đặc sắc như lễ hội đánh cờ người, lễ hội Cầu ngư, nơi đây lưu giữ những giá trị văn hóa truyền thống quý báu. Một trong những tập tục được người dân Cảnh Dương gìn giữ và truyền đời là tục xin lửa đêm 30 Tết, thể hiện nét đẹp văn hóa độc đáo và tinh thần đoàn kết của cộng đồng.
Làng Cảnh Dương, với truyền thống bám biển, đã lưu giữ một phong tục độc đáo: lấy lửa đêm 30 Tết. Xuất phát từ những chuyến hành trình lênh đênh trên biển lớn, nơi bão tố và sóng gió thường xuyên đe dọa ngọn lửa mong manh, ngư dân Cảnh Dương đã hình thành thói quen xin lửa lẫn nhau giữa biển khơi. Họ tin rằng ngọn lửa là biểu tượng của ấm no, hạnh phúc, đặc biệt trong những chuyến đi biển đầy rủi ro. Lấy lửa đêm giao thừa là cách để người dân làng chài thể hiện lòng biết ơn tổ tiên, mong muốn ánh sáng của người đã khuất soi đường cho con cháu trong năm mới, mang đến một năm bình an, sung túc.
Từ bao đời nay, khi năm cũ nhường chỗ cho năm mới, người dân làng biển ấy lại nườm nượp tụ họp bên đống lửa thiêng. Ngọn lửa được thắp lên bởi bàn tay khéo léo của những người già làng, tượng trưng cho sự ấm áp, sum vầy và hy vọng. Lửa được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác, như một lời khẳng định tình yêu quê hương, dòng tộc và sự đoàn kết. Dù thời gian trôi qua, nhiều nghi lễ đã được giản lược nhưng nét độc đáo của lễ rước lửa vẫn được giữ gìn, trở thành nét đẹp văn hóa riêng biệt của làng biển. Dẫu con em đi xa, họ vẫn hướng về quê nhà, về những đêm giao thừa ấm áp bên đống lửa thiêng. Cả những người con xa xứ, dù cách làng hàng chục cây số, vẫn muốn được quay về, cùng vui hội với chòm xóm, tìm về nguồn cội, tìm về những giá trị thiêng liêng mà cha ông đã gìn giữ.
Để chuẩn bị cho nghi lễ xin lửa truyền thống, trước Tết ông Công ông Táo (23 tháng Chạp), làng sẽ cử những chàng trai trẻ, chưa vợ, lên rừng chặt những cây gỗ dẻ to, chất thành từng đống trước sân đình.
Nền đất trước sân đình làng được phủ kín bởi một đống củi khô, chờ đợi ngọn lửa bùng cháy.
Chiều 30 Tết, không khí rộn ràng bao trùm ngôi làng khi những bậc cao niên đức cao vọng trọng chuẩn bị hương án trong đình. Đến đêm, toàn bộ người dân tập trung đông đủ, cùng hòa mình vào không khí linh thiêng của lễ hội.
Tiếng trống gióng lên, báo hiệu lễ xin lửa bắt đầu. Trong đình tổ, các bô lão làm lễ cúng thần linh, cầu mong an lành và may mắn cho ngư dân trong năm mới. Ngọn lửa được rước từ đình tổ ra thắp sáng sân đình, đánh dấu sự khởi đầu cho một năm mới đầy hy vọng.
Già làng cùng nhau tổ chức nghi lễ cúng bái trang trọng.
Người cao niên được chọn cầm bó nhang, châm vào lửa hương nghi ngút trong lư. Ngọn lửa thiêng từ đình tổ, tượng trưng cho sự ấm no của làng trong năm mới, được cụ mang ra châm vào đống củi trước sân đình. Việc này là vinh dự được trao cho những người có cuộc sống đủ đầy, hạnh phúc viên mãn, thể hiện sự tôn kính và hy vọng vào một năm mới an khang thịnh vượng.
Lửa từ đình tổ, mang theo khí thiêng của năm cũ, sẽ được rước ra châm vào đống củi, thắp sáng niềm vui đón năm mới khi giao thừa đến.
Khoảnh khắc giao thừa rộn ràng là điểm nhấn của lễ hội. Tiếng cười nói râm ran hòa cùng tiếng lửa bùng cháy khi người dân châm lửa vào những vật dụng mang về từ sân đình, mang theo hy vọng ấm no, hạnh phúc cho một năm mới.
Lửa thiêng rực rỡ, người dân tề tựu trước đình làng trong đêm giao thừa, đón chào một năm mới an lành.
Ngọn lửa thiêng từ đình tổ được dân làng rước về nhà với niềm vui hân hoan.
Lửa thiêng đình làng, sau khi được rước về từng nhà, trở thành báu vật tâm linh thiêng liêng. Người dân sử dụng ngọn lửa này để nấu bánh chưng, dâng cúng tổ tiên, và giữ gìn trong suốt 3 ngày Tết, thắp hương tưởng nhớ ông bà, thể hiện lòng thành kính.
Nén hương đầu tiên của năm mới sẽ được thắp sáng, đánh dấu khoảnh khắc giao thoa thiêng liêng.
Lửa thiêng từ đình tổ được đưa về nhà mang theo niềm tin về một năm mùa màng bội thu, con cháu thành đạt, gia đình hạnh phúc. Hành động này là nét văn hóa đặc sắc của người dân làng biển Cảnh Dương, thể hiện lòng biết ơn tổ tiên, khát vọng về một cuộc sống ấm no và tinh thần đoàn kết bền chặt, góp phần giữ gìn truyền thống tốt đẹp của quê hương.
Tục xin lửa ở Cảnh Dương vẫn được lưu giữ cho đến ngày nay, nghi thức không thay đổi. Ngày nay, trai tráng không cần lên núi chặt củi như xưa, thay vào đó, chính quyền xã đảm nhận công việc chuẩn bị cho nghi lễ lấy lửa.
Tết đến, hãy ghé thăm làng Cảnh Dương, Quảng Bình để hòa mình vào không khí rộn ràng đón xuân. Làng biển sẽ bừng sáng với nghi lễ đón giao thừa lúc 11h30 đêm, sau đó là những tiếng hát, tiếng hò rộn rã chào mừng năm mới. Cảnh Dương sẽ mang đến cho bạn một cái Tết đầy niềm vui và ấm áp.