Đền thờ Dương Văn An, tọa lạc ở thôn Tuy Lộc, xã Lộc Thủy (Lệ Thủy), được UBND tỉnh Quảng Bình công nhận là di tích lịch sử – văn hóa cấp tỉnh.

Nằm ẩn mình phía nam tỉnh Quảng Bình, Lệ Thủy là một huyện sở hữu vẻ đẹp thiên nhiên hoang sơ và những giá trị văn hóa lịch sử độc đáo. Nơi đây được thiên nhiên ưu ái ban tặng những cảnh quan hữu tình như suối nước nóng Bang, Bàu Sen, cùng những di tích lịch sử thiêng liêng như chùa Hoằng Phúc, nhà lưu niệm Đại tướng Võ Nguyên Giáp… Lệ Thủy còn được mệnh danh là “vựa lúa” của Quảng Bình, với những cánh đồng lúa vàng trải dài, đẹp như tranh vẽ.

Vùng đất này từng là chiến trường ác liệt, ghi dấu những chiến công oai hùng của quân dân ta. Nơi đây cũng là cái nôi của những danh nhân tài năng, góp phần tô điểm thêm cho bản đồ văn hóa Việt Nam. Trong số đó, không thể không nhắc đến danh nhân văn hóa Dương Văn An – người con ưu tú của quê hương. Hiện nay, đền thờ ông tọa lạc tại thôn Tuy Lộc, xã Lộc Thủy, được UBND tỉnh Quảng Bình công nhận là di tích lịch sử – văn hóa cấp tỉnh.

Đền thờ Dương Văn An

Tiến sĩ Dương Văn An, sinh năm 1514 tại làng Tuy Lộc, nay thuộc xã Lộc Thủy, huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình, là một trong những người đỗ Tiến sĩ sớm của mảnh đất này. Ông đỗ đạt năm 1547 dưới thời Tuyên Tông Mạc Phúc Nguyên, từng giữ chức Lại Khoa đô Cấp sự Trung, sau đó được thăng lên Tả Thị Lang Bộ Lại, tước Sùng Nham Bá. Ông còn được thăng đến chức Thượng thư, tuy nhiên năm mất của ông vẫn chưa được xác định rõ.

Tiến sĩ Dương Văn An đã dày công biên soạn lại cuốn sách “Ô Châu cận lục”, một công trình ghi chép đầy đủ và chi tiết về vùng đất Thuận Quảng từ thế kỷ XVI trở về trước. Cuốn sách ghi lại những tên làng, núi sông, sản vật, động vật, thành thị, chợ búa, nhà trạm đồn binh, danh lam thắng tích, nghề nghiệp, tập quán sinh sống và danh nhân… của vùng đất này. Ngày nay, “Ô Châu cận lục” trở thành tài liệu quý giá cho các nhà nghiên cứu lịch sử và văn hóa, giúp họ tra cứu phong tục tập quán và tái hiện diện mạo lịch sử, góp phần bảo tồn và phát huy những lễ hội văn hóa truyền thống đặc sắc của vùng Thuận Quảng.

Công trình Ô châu cận lục của Dương Văn An, sau khi được khắc in, đã lan truyền rộng rãi, trở thành nguồn tư liệu quý giá, được sử dụng trong chính sử và các công trình nghiên cứu của hậu thế.

Nằm ẩn mình giữa làng quê thanh bình, Đền thờ Dương Văn An là dấu ấn lịch sử, là nơi lưu giữ tâm hồn của một danh nhân tiêu biểu ở Quảng Bình. Dòng họ Dương và người dân thôn Tuy Lộc, xã Lộc Thủy đã chung tay bảo vệ, giữ gìn di tích này qua bao thế hệ. Mặc dù không có tư liệu ghi lại chính xác thời gian xây dựng, nhưng theo lời kể của những bậc cao niên trong dòng họ, miếu đã tồn tại từ rất lâu đời. Trong những năm Pháp thuộc, miếu trở thành nơi hội họp, trao đổi thông tin bí mật của người dân làng Tuy Lộc, góp phần nối liền mạch nguồn tin giữa các vùng lân cận. Tuy nhiên, trong cuộc chiến chống Pháp khốc liệt, để triệt tiêu tinh thần kháng chiến của người dân, giặc Pháp đã tàn bạo phá hủy miếu vào năm 1952. Sau nhiều năm bị tàn phá, năm 2003, miếu được xây dựng lại trên nền móng cũ, khôi phục vẻ uy nghiêm, trở thành biểu tượng cho lòng biết ơn và sự tự hào của người dân địa phương đối với vị danh nhân tài đức.

Nhận thức được giá trị lịch sử và văn hóa to lớn, năm 2006, UBND tỉnh đã quyết định công nhận miếu thờ Dương Văn An là di tích lịch sử – văn hóa cấp tỉnh.

Năm 2006, địa điểm này được công nhận là di tích lịch sử – văn hóa cấp tỉnh.

Miếu thờ Dương Văn An không chỉ là địa điểm nghiên cứu quý giá về cuộc đời và sự nghiệp của danh nhân văn hóa, mà còn là điểm sáng văn hóa, giáo dục. Nơi đây trở thành địa chỉ đỏ cho các hoạt động giáo dục truyền thống, góp phần vun trồng lòng tự hào dân tộc cho thế hệ trẻ. Đồng thời, miếu thờ đáp ứng nhu cầu tâm linh của người dân và du khách, góp phần thúc đẩy du lịch Quảng Bình phát triển.

Để giáo dục truyền thống, các cơ sở giáo dục thường tổ chức dâng hương, học tập ngoại khóa tại các di tích lịch sử, đặc biệt là vào những dịp lễ lớn của dân tộc, khai giảng, tổng kết năm học. Những hoạt động này giúp học sinh tìm hiểu về thân thế, sự nghiệp của các nhân vật lịch sử như Dương Văn An, góp phần vun đắp lòng yêu nước, tự hào dân tộc.