Hò khoan Lệ Thủy, nét văn hóa đặc sắc của Quảng Bình, là điệu hò mộc mạc, sâu lắng, lay động lòng người, trở thành món ăn tinh thần của người dân quê hương đại tướng Võ Nguyên Giáp.

Quảng Bình, vùng đất lịch sử lâu đời, là nơi hội tụ tinh hoa văn hóa truyền thống, được hun đúc bởi dòng chảy văn hóa của các trung tâm văn hóa lớn. Nét văn hóa đặc sắc của mảnh đất này được thể hiện rõ nét qua điệu hò khoan Lệ Thủy – tiếng hát mộc mạc, sâu lắng, lay động lòng người. Hò khoan Lệ Thủy, với lối hát dung dị, gần gũi, là món ăn tinh thần không thể thiếu của người dân quê hương Đại tướng Võ Nguyên Giáp. Giá trị văn hóa phi vật thể đặc sắc này đã được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể cấp Quốc gia, góp phần khẳng định bản sắc văn hóa độc đáo của Quảng Bình.

Hò khoan Lệ Thủy, di sản văn hóa phi vật thể tiêu biểu, đã được vinh danh là Di sản văn hóa phi vật thể cấp Quốc gia.

Hò khoan Lệ Thủy, một nét đẹp văn hóa đặc trưng của người dân miền Trung, là tiếng hát của lao động, của tình yêu, của sự giao lưu và truyền dạy. Từ đồng ruộng đến bến sông, tiếng hò khoan vang lên, vơi đi sự nhọc nhằn, kết nối con người, lưu giữ những kinh nghiệm quý báu và vun đắp tình cảm lứa đôi.

Hò khoan Lệ Thủy, trải qua bao thăng trầm, vẫn giữ vững những quy tắc nghiêm ngặt, trường tồn cùng thời gian. Chín mái hò khoan, từ Lỉa trâu đến Mái hò Nậu xăm, mỗi mái mang một nét riêng, tạo nên bản sắc độc đáo của loại hình nghệ thuật truyền thống này.

Hò khoan, với lối hát mộc mạc, dung dị, mang trong mình sự gần gũi, trìu mến. Lối đối đáp tưởng chừng thô sơ lại ẩn chứa nhiều hàm ý sâu sắc, nghệ thuật cả lời lẫn nhạc. Hò khoan Lệ Thủy đặc biệt bởi tinh thần nhân đạo, tính chiến đấu và nhân văn, thể hiện sự bình đẳng trong xã hội. Không phân biệt giàu nghèo, sang hèn, chủ tớ, tuổi tác, nghề nghiệp hay quê quán, người nghèo hò hay hơn người giàu, người tớ hò hay hơn người chủ đều được tôn trọng.

Hò khoan Lệ Thủy, loại hình diễn xướng dân gian gắn liền với lao động tập thể, là tiếng hát vang lên ở mọi nơi, mọi lúc, thể hiện tinh thần đoàn kết, vui tươi của người dân.

Hò khoan Lệ Thủy độc đáo bởi khả năng biến hóa linh hoạt: một người hò cũng đủ vui, hai người thêm phần sôi động, càng đông càng náo nhiệt. Khi chỉ một người, họ vừa hò cái, vừa hò con. Hai người trở lên, một người hò cái, nhiều người hò con, thể hiện đủ mọi đề tài: thi tài, trêu chọc, đố vui. Khi hò cái gặp trục trặc, hò con sẽ thay thế ngay, nối hơi, nối sức, nối trí uyển chuyển linh hoạt, tạo nên nét riêng biệt cho loại hình nghệ thuật dân gian này.

Hò khoan Lệ Thủy, một loại hình nghệ thuật đặc sắc của Quảng Bình, là sự kết hợp độc đáo giữa sáng tác và biểu diễn, tạo nên một dòng chảy nhịp nhàng, phiêu động. Không bó buộc bởi luật lệ cứng nhắc, hò khoan Lệ Thủy chỉ cần tuân theo nhịp điệu chung, tạo nên sự giao lưu, hòa hợp giữa những người tham gia. Trong cuộc hò khoan, ai cũng là diễn viên, ai cũng là khán giả, tạo nên một không gian nghệ thuật tràn đầy hứng khởi và giao cảm. Giống như hò mái nhì ở Huế, hò Đồng Tháp ở miền Nam, hò sông Mã ở Bắc Bộ, hò khoan Lệ Thủy là nét đẹp văn hóa độc đáo, góp phần làm phong phú bản sắc văn hóa của quê hương.

Hò Cấy lúa là nét văn hóa đặc sắc, phản ánh đời sống sinh hoạt thường nhật của người dân Lệ Thủy.

Quảng Bình, vùng đất địa linh nhân kiệt, đã hun đúc nên hò khoan Lệ Thủy – một bản giao hưởng dân gian với chiều sâu và bề rộng vô cùng. Từ ngàn xanh đến sông sâu, từ đồng bằng ra biển lớn, hò khoan Lệ Thủy như dòng chảy bất tận, mang theo những cung bậc cảm xúc riêng biệt. Trên núi cao, tiếng hò lỉa trâu vang vọng, uy lực nhưng đầy tình cảm. Dưới biển khơi, hò khoan dẻo dai, kiên trì như sóng biển, rộn ràng phấn chấn như thuyền bè ra khơi. Vùng đồng bằng chiêm trũng, sáu mái hò nhuốm màu ân tình, nghĩa nặng, thể hiện sự sinh động, phóng khoáng của người hát.

Tiếng hò khoan Lệ Thủy vang vọng, nghệ nhân say sưa trình diễn trên sân khấu.

Hò khoan Lệ Thủy, nguồn gốc từ đời sống lao động sản xuất, đã trải qua nhiều biến đổi để phù hợp với từng giai đoạn lịch sử và thực trạng kinh tế – xã hội. Từ tiếng hò trầm bổng của thợ sơn tràng, tiếng khơi khơi của dân chài, tiếng giã gạo, tiếng nện đất, hò tiễn đưa… hò khoan đã hòa mình vào đời sống thường nhật của người dân Lệ Thủy. Khi đất nước bước vào kháng chiến, hò khoan lại trở thành tiếng nói của lòng yêu nước, tiếng hò truyền thông điệp, tiếng hò tiếp lương, góp phần cổ vũ tinh thần chiến đấu của quân và dân.

Hò khoan Lệ Thủy, vốn là tiếng hát của quê hương, nay được đưa lên sân khấu, góp phần tích cực vào công cuộc xây dựng nông thôn mới. Từ tuyên truyền về kinh tế – xã hội, phê phán những thói hư tật xấu cho đến việc đưa vào giảng dạy trong trường học, hò khoan Lệ Thủy ngày càng khẳng định vai trò của mình trong đời sống văn hóa.

Dù biến hóa linh hoạt trong mọi môi trường, từ cánh đồng đến sân khấu, hò khoan vẫn giữ nguyên bản sắc riêng, thể hiện qua những mái hò truyền thống được gìn giữ và phát huy. Đó là minh chứng cho sự trường tồn của một loại hình nghệ thuật dân gian độc đáo, đồng thời góp phần khơi dậy tình yêu quê hương đất nước trong lòng người dân.

Ngày 8-5-2017, niềm vui và tự hào tràn ngập Lệ Thủy và Quảng Bình khi hò khoan Lệ Thủy chính thức được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Đây là sự kiện trọng đại, khẳng định giá trị lịch sử, văn hóa độc đáo của hò khoan, góp phần quan trọng vào công tác bảo tồn và phát huy di sản quý báu này.

Hò khoan Lệ Thủy, di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, là minh chứng cho sự tinh tế và độc đáo của văn hóa dân gian Việt Nam.

Hò khoan Lệ Thủy, một sản phẩm văn hóa độc đáo, chính thức góp phần làm phong phú thêm bản đồ du lịch Quảng Bình. Thành quả này là minh chứng cho nỗ lực bền bỉ của chính quyền và ngành văn hóa địa phương trong việc gìn giữ, bảo tồn và phát huy di sản. Hơn hết, đằng sau mỗi lời ca, mỗi điệu múa là tâm huyết và sự cống hiến hết mình của các nghệ nhân, những người đã dành trọn đời để gìn giữ dòng dân ca dung dị này, khiến nó mãi chảy cùng dòng chảy thời gian.

Hãy cùng lắng nghe điệu hò khoan Lệ Thủy, một nét văn hóa đặc sắc!