Dòng sông Nhật Lệ là kiệt tác của tạo hóa, ban tặng cho Đồng Hới, Quảng Bình. Nét đẹp thơ mộng của dòng sông bắt nguồn từ núi U Bò, Co Roi, chảy ra Biển Đông tại cửa Nhật Lệ.

Dòng sông Nhật Lệ uốn lượn tuyệt mỹ, như nét vẽ tài hoa mà tạo hóa ban tặng cho thành phố Đồng Hới, Quảng Bình.

Sông Nhật Lệ uốn lượn, tô điểm thêm nét thơ mộng cho thành phố Đồng Hới.

Nhật Lệ, dòng sông chảy ra Biển Đông từ dãy Trường Sơn, là hạ lưu của một hệ thống sông bắt nguồn từ núi U Bò và Co Roi ở Quảng Bình. Sông dài 85 km, với hai nhánh chính: Long Đại (huyện Quảng Ninh) và Kiến Giang (huyện Lệ Thủy), hợp lưu tại Trung Quán trước khi đổ ra biển.

Cửa sông Nhật Lệ

Từ “Nhật Lệ” đã trở thành đề tài thu hút sự quan tâm và bàn luận của các sử gia từ thời cổ đại đến nay, mỗi người đều có những cách lý giải riêng.

Theo Đại Việt sử ký toàn thư, cái tên Nhật Lệ xuất hiện từ thế kỷ 11, được giải thích là vẻ đẹp rực rỡ của ánh nắng mặt trời. Tuy nhiên, dân gian lại lưu truyền những câu chuyện về sự chia ly, khiến Nhật Lệ mang ý nghĩa sâu sắc hơn: nước mắt của những cuộc chia tay.

Dòng sông Nhật Lệ mang trong mình những câu chuyện lịch sử đầy bi thương và lãng mạn. Truyền thuyết kể rằng, vương phi Mỵ Ê của Chiêm Thành đã trầm mình nơi đây để giữ trọn tiết hạnh sau khi chồng là vua Xạ Đẩu bị vua Lý Thái Tông chinh phạt năm 1044. Cũng tại dòng sông này, Huyền Trân công chúa, người con gái yêu quý của vua Trần Nhân Tông, đã chia tay hoàng tộc và đất nước để lên đường về làm dâu Chiêm Thành năm 1306. Trước khi ra đi, nàng đã xin lên bộ để được ngắm nhìn vùng đất 2 châu Ô, Lý mà nàng mang về cho tổ quốc. Cảm thương cho những giọt lệ buồn man mác của hai bậc kiều nữ, người xưa đã đặt tên cho dòng sông là Nhật Lệ, như một minh chứng cho nỗi đau và sự hy sinh của những người con gái tài sắc trong lịch sử.

Lung linh về đêm

Thời Trịnh – Nguyễn phân tranh, dòng sông Gianh chia cắt đất nước, lưu dân bờ Nam hướng về quê hương phía Bắc. Nỗi nhớ da diết, lệ rơi lã chã, dần thành dòng sông chảy ra biển, tạo nên tên gọi Nhật Lệ – biển nước mắt của người con đất Việt.

Sông Nhật Lệ, vốn mang tên Đại Uyên từ thời Lý (khoảng 1069 – 1075), là một dòng chảy hiền hòa với cửa sông nhỏ hẹp, được gọi với nhiều cái tên như Trú Nhạ, Hà Cừ, Cửa Sài… Cửa sông không sâu, nước chảy đều, thuận lợi cho thuyền bè vừa và nhỏ vào ra neo đậu.

Dòng sông Nhật Lệ, ẩn chứa nhiều bí mật trong cái tên, vẫn kiêu hãnh là minh chứng cho quá trình khai hoang dựng nước, chứng kiến từng thăng trầm của lịch sử dân tộc Việt.

Nét đẹp Nhật Lệ thêm rạng rỡ bởi những áng thơ bất hủ, được chính tay vua Lê Thánh Tông và Đại thi hào Nguyễn Du sáng tác tại đây, góp phần tô điểm thêm cho lịch sử Quảng Bình và văn hóa dân tộc.

Sông nhuộm màu hoàng hôn, mặt nước lấp lánh ánh nắng cuối ngày, tạo nên khung cảnh thơ mộng, trữ tình.

Quảng Bình chào đón bạn với bãi biển Nhật Lệ thơ mộng. Nước biển trong xanh, cát trắng mịn màng, tạo nên khung cảnh thanh bình. Bãi tắm thoai thoải, an toàn cho mọi lứa tuổi, là nơi lý tưởng để bạn thả hồn vào thiên nhiên, dạo bước trên cát trắng và khám phá những câu chuyện truyền thuyết về tình yêu lãng mạn.

Tượng đài Mẹ Suốt, trầm mặc hiên ngang bên bãi biển, như chứng nhân cho những năm tháng chiến tranh khốc liệt đã qua đi ở vùng quê gió Lào cháy bỏng. Mỗi đợt sóng vỗ vào bờ, như bàn tay Mẹ dịu dàng ôm ấp, nô đùa cùng những đứa con thân yêu.

Bến phà Quán Hàu, nằm dọc sông Nhật Lệ, là địa danh quen thuộc với những ai từng đi lại trên tuyến Bắc – Nam. Trong cuộc chiến tranh chống Mỹ, bến phà trở thành mục tiêu tấn công ác liệt của kẻ thù bởi vị trí chiến lược quan trọng của nó. Là huyết mạch giao thông trên quốc lộ 1A, nối liền hậu phương lớn Miền Bắc với chiến trường Miền Nam và nước bạn Lào, Campuchia, bến phà là nơi vận chuyển lương thực, đạn dược vô cùng quan trọng. Với tinh thần “Phà chờ xe, quyết không để xe chờ phà”, những chiến sĩ công binh dũng cảm rà phá từng loạt bom từ trường, thủy lôi của giặc Mỹ, bảo vệ cho những chuyến phà băng ngang sông Nhật Lệ, góp phần giữ vững tuyến đường huyết mạch, phục vụ chiến trường.

Dù trải qua bao thăng trầm lịch sử và những dấu ấn chiến tranh, Nhật Lệ vẫn giữ nguyên vẻ đẹp thơ mộng, xứng danh với cái tên đầy thơ mộng của mình. Từ những chứng tích của nền văn hóa Bàu Tró rực rỡ cách đây 5000 năm ẩn sâu trong lòng lịch sử, đến hình ảnh thành phố Đồng Hới thơ mộng hiện nay, tất cả như hòa quyện, tỏa sáng lung linh bên dòng sông Nhật Lệ, minh chứng cho chiều sâu văn hóa bất diệt của dân tộc Việt.

Cầu Nhật Lệ 1

Dòng Nhật Lệ, chứng nhân lịch sử oai hùng, lưu giữ dấu ấn của những cuộc khai hoang vĩ đại, những cuộc chiến bảo vệ hòa bình kiên cường. Con sông, từng là ranh giới chia cắt tình cảm máu mủ, nay lại là dòng chảy đoàn kết, nối liền hai bờ của một giang sơn Miền Trung ruột thịt. Dòng nước Nhật Lệ như mẹ hiền, đón nhận những giọt nước mắt của con dân trong những năm tháng đất nước chia cắt, là minh chứng cho sức sống bền bỉ của một dân tộc. Những trang sử hào hùng ấy đang hòa quyện với ý chí kiên cường của người Quảng Bình, cùng dòng Nhật Lệ chảy ra biển khơi bao la, mang theo niềm tự hào và khát vọng vươn lên.

Sông Nhật Lệ bình minh, dòng chảy thơ mộng như níu chân du khách, mỗi sớm mai lại mang đến cảm giác háo hức, dù đã bao lần ngắm nhìn. Khi hoàng hôn buông xuống, núi Đầu Mâu, núi Ba Rền sừng sững, uy nghi in bóng trên dòng sông, tạo nên khung cảnh hùng vĩ, say đắm lòng người.

Sông Nhật Lệ, dòng nước sâu thăm thẳm.

Núi Đầu Mâu sừng sững, cao vút, ẩn hiện trong mây, bao phủ bởi lớp áo xanh thẳm.

Sông Nhật Lệ xanh biếc, hiền hòa ôm ấp vùng cát trắng, dù không rộng lớn nhưng đủ sức dịu mát cả một vùng. Dòng sông chẳng dài, chỉ đủ cho những con đò mải mê xuôi ngược. Nơi dòng sông từng là khao khát nối đôi bờ của bao thế hệ, nay đã có hai cây cầu sừng sững, không chỉ phục vụ giao thương mà còn là minh chứng cho khát vọng vươn lên của thành phố Đồng Hới, nơi miền gió Lào, cát trắng.

Cầu Nhật Lệ 2

Nằm trong bán kính 2-3km từ trung tâm cầu Nhật Lệ, du khách có thể dễ dàng khám phá những điểm di tích lịch sử và thắng cảnh nổi tiếng của Đồng Hới như tháp chuông nhà thờ Tam Tòa, Lũy Thầy, Quảng Bình Quan, Thành Đồng Hới…

Bước chân trần trên cát trắng Nhật Lệ, lòng du khách chùng xuống trước tượng đài Mẹ Suốt kiên cường, bất khuất, chở nặng lịch sử. Hình ảnh dòng sông huyền thoại in bóng những chuyến tàu neo đậu trong hoàng hôn êm đềm, mang đến cảm giác thanh bình, thư thái.

Ảnh: Sưu tầm, Nguyễn Hải